برای آنکه هنوز منتظر است . . .

سفر به تانزانیا -1

پیش نویس:

این متن آماده شده بود ولی چون ناواردی ما با سیستم جدید پارسی بلاگ بود شرمنده که کمی دیر آماده شد . . .

ان شاء ا... که دیگه تکرار نمی شه . . .

***

شاید بد نباشد موضوع رفتن به تانزانیا را از آنجا آغاز کنم که چطور شد تانزانیا . . .

راستش، یکی دو سال پیش در کلاس آزاد آقای دکتر ساعی که استاد جهان سوم است شرکت می کردم. استادی که به قول یکی از دانشجویان دهه 1370 اش، دارای عقاید چپ سوسیالیستی است. دکتر ساعی چند کتاب در حوزه جهان سوم و مسایل آن دارد که انتشارات های مختلف و معتبر مثل سمت آنها را چاپ کرده اند و تقریبا به عنوان مرجع و Reference  اصلی بحث جهان سوم شناخته می شود.

درآن کلاس، دکتر ساعی سعی می کرد با اشاره به سابقه جهان سوم وارد بحث شود. آن موقع ها چیز زیادی دستگیرم نشد و موضوع ماند تا زمانی که سال گذشته فیلم سینمایی  درباره آفریقا و کشور روآندا دیدم . . .

(اسم فیلم را به جهت جلوگیری از خشونت نمی برم ولی اگرکسی خواست  می گویم.)

در این فیلم نکات جالبی از روآندا – کشوری در شرق آفریقا- به تصویر کشیده شده بود. باور کردن اینکه در یک نقطه دنیا 800 هزار نفر سلاخی شوند و این موضوع در 1994 باشد خیلی سنگین بود. زمان دوری نبود، زمانی که در همین عصر در آمریکا کلینتون روی کار بود. اینکه گفتم کلینتون برای این بود که بگویم چقدر این موضوع نزدیک است. هرچند در همان دوران در بوسنی و هرزگوین هم سلاخی به مراتب بدتری وجود داشت.

سیاسی نباید حرف زد ولی رجوع کنید به تفاوت تعریف جنگ از نگاه جمهوریخواهان و دموکراتها در آمریکا . . . هر دو جنگ سالارند . . .

بگذریم، دیدن فیلم سخت بود. نیروهای حافظ صلح سازمان ملل وظیفه محافظت و خروج خارجی ها را داشتند و بس . . .

بعد از این فیلم بود که به دنبال فیلم های  مستند و سینمایی و مدارک در این زمینه رفتم و کتاب « جهان سوم: و مسایل آن» اثر دکتر ساعی را مجددا دوره کردم . . .

دکتر ساعی درباره مساله جهان سوم تعریفی را در مقدمه کتاب می آورد که تناقضات جالب توجهی را نشان می دهد:

« با همه وجوه مشترک، تفاوت این کشورها با یکدیگر نیز بسیار بالاست، مثلا درباره سوابق استعماری این کشورها باید توجه داشت بین کشورهایی که ده ها سال به صورت کلنی (مستعمره مستقیم) اداره می شدند ( آفریقا، آمریکای لاتین، آسیای جنوبی) با کشورهایی که تحت نفوذ سیاسی و اقتصادی قدرتهای استعماری بودند ( خاورمیانه) تفاوت زیادی وجودی وجود دارد.

درباره سطح رشد اقتصادی و درآمد سرانه این کشورها نیز می توان شاهد طیفی بود که از چند هزار دلار در برخی از آنها شروع و تا کمتر از صد دلار در برخی ادامه می یابد. همینطور سطح صنعتی شدن، میزان فقر و گرسنگی نیز می توان شبیه طیف ذکر شده را شاهد بود.

تفاوت در عرصه های اجتماعی نیز کمتر از حوزه اقتصادی نیست. در برخی از این کشورها بخش اعظم جمعیت در روستاها ساکن هستند در حالیکه در برخی دیگر عمده جمعیت دچار شهرنشینی شده اند.

در برخی ساختار قبیله ای- عشیره ای غالب است و در برخی ساختار اجتماعی کهنه فرو ریخته است.

در حوزه سیاسی تفاوتهای زیادی به چشم می خورد. اشکال سنتی نظیر سلطنت و شیخوخیت تا انواع جدیدتر حکومت که جمهوری و پارلمانی است. در برخی احزاب و گروههای سیاسی مشارکت دارند و در برخی حکومت مطلقه فردی یا گروهی است که جایی برای فعالیت احزاب نمی گذارد و حتی انتخابات عمومی برگزار نمی شود.

و . . . ( رجوع شود به کتاب مسایل سیاسی- اقتصادی جهان سوم، دکتر احمد ساعی- انتشارات سمت)»

 

بهار 86، در نشست اردویی مسافرت بچه های مفید  وقتی با هم بحث جهان سوم را داشتیم اشکالات تعریف جهان سوم بیشتر بروز کرد . . .

جهان سوم یعنی کجا؟ چگونه است؟ ویژگی های مشترک جهان سوم چیست . . ؟

اصلا ما جهان سوم را خرد شده تر می توانیم ببینیم . . ؟

این ویژگی ها عمومی اند یا  خاص هم می شوند .. ؟

با نگاه به نکات طرح شده کلا مساله پیچیده ای رقم خورده بود. یه عالمه کشور که اصلا با هم سنخیتی هم نداشتند. در آفریقا وضع بدتر بود. لیبریا، روآندا، بروندی، کنگو دموکراتیک( زییر سابق)، سودان، الجزایر، سومالی، اریتره و تعداد دیگری از کشورهای آفریقایی درهمین دهه گذشته – و حتی تاکنون – در جنگ بوده اند. زمانی که خیلی دیر و دور نیست. مگر نه اینکه جنگ دیگر چیز مذمومی است. . ؟

ظاهرا نیست . . .

از آن مهمتر این است  که کشورها برای رسیدن به جهان اولی باید ظاهرا –بنا به تعریف اروپاییان- اول نابود شوند و بعد شروع به توسعه کنند. دنیای مدرن حاضر نیست کسی را بدون خون و خونریزی بالا ببرد.

حالا شما حساب کنید که این دنیای مدرن حاضر است تا به ما مفت مفت دانش فنی بدهد . . ؟

قابل اعتماد هست . . ؟

در مساله هسته ای یا مثلا پزشکی یا حتی خودروسازی به ما چه می دهد . . .؟

خودمان را مسخره نکنیم، هیچکس در دنیای مدرن مجانی کار نمی کند و این یکی از مصادیق فساد است . . .

آیا انسان حاضر است در مقابل جان کسی در مقابل گرفتن پول کمک کند . . ؟

دنیا، دنیا است . . .

***

جمع بندی این داده ها حقایق تلخ تری را نشان می داد که به سابقه استعماری کشورهای اروپایی در منطقه برمی
گشت.

در اواخر سال گذشته (1385) در صحبت با برخی از همکاران در خبرگزاری بحث از اوگاندا به میان آمد و حکومت  ایدی امین در دهه 1970 که پس از تبعید در عربستان مرد .

 ایدی امین ( برخی عیدی امین تلفظ می کنند) در دوران حکومت خود کارهای عجیبی انجام داد که سالها بحث بود . . .

اوگاندا در دوران استعماری زیر مجموعه انگلیس بود و نام دریاچه ویکتوریا را که درجنوب این کشور است را هم شنیده اید.

با بررسی بیشتر معلوم شد که آقای هاشمی رفسنجانی در سال 1374 در قالب تیم اقتصادی- سیاسی سفر به اوگاندا داشته است و اتفاقا اوگاندا در ایران سفارتخانه دارد.

در اوگاندا علاوه بر سواحیلی ، انگلیسی صحبت می شود و می شود با این زبان تته پته ای ما وارد شد . . .

هزینه ها هم بالا نیست . . .

از همه مهمتر وقتی با سفارت اوگاندا تماس گرفتم و رایزن فرهنگی آنها استقبال کرد، که به به چه خوب شد شما آمدید و اصلا ما می خواستیم شما بیایید . . .( آره جان خودم!)

قرار شد برویم . . .

راستش ما به هر کس گفتیم تحویل نگرفت . . . یکی می گفت امنیت کمه، یکی می گفت چرا اروپا نه، یکی می گفت بریم برا محیط زیست و حیات وحش، یکی که عصبانیم کرد گفت بریم دبی ( نکه دبی بد باشه ها ولی ربط نداشت، طرف حسابهای ما را ببینید.)

خدا خیرش بدهد محمد رضا مقدم را . . . شاید تنها کسی بود که یه نمه پایه بود . . . یکی هم دبیر سرویس داخلی خبرگزاری که اونم دلیل خاص خودش را داشت . . .

کارها انجام شد و قرار شد با گرفتن اطلاعات از سفارت و اینترنت  مقدمات کار انجام شود.

یکی از بستگان هم نکته ای یادآوری کرد که یکی از بچه ها که اسمش علی است و همدیگر را میشناختیم در شرکتی در شرق آفریقا مشغول است.

به طور خلاصه بگویم که شرق آفریقا شامل سه کشور کنیا، تانزانیا و اوگاندا است که اخیرا روآندا و بروندی هم به این حلقه پیوسته اند.

تماس با علی نکاتی را مشخص ساخت. توضیح داد که برای اینکار حداقل باید 20 روز زمان بگذاری . . .

اوههههه ( بعدا خواهم گفت که چه جوری کم آوردیم) نکته اش این بود که ما فقط 10 روز مرخصی می توانستیم بگیریم . . .

قرار شد برا اینکه بشه بیشتر مطلب جمع کرد یه سفر به تانزانیا هم داشته باشیم و از تانزانیا شروع کنیم.

3 روز در تانزانیا باشیم، بعد به سمت شمال غرب کشور، طرف اوگاندا برویم. پس از ورود به اوگاندا به گشت 4 روزه بپردازیم و 2 روز زمان حمل و نقل و نهایتا  روز دهم برگردیم.

چون کسی نیامد برنامه تقریبا باز بود.  ( شرمنده طولانی شد . . . )

 

***

خدا توفیق دهد از شبهای قدر بهره کافی ببریم . . .

ما را دعای خیر فرمایید که نیازمندیم . . .

التماس دعا خیر